စံတန္ဖိုး (Standard Cost) သေဘာတရား

ေငြစာ၇င္းဌာနက ဘ႑ာေရး စာရင္းကိုင္ေတြကိုသာ ေယဘုယ်အားျဖင္႕ တာ၀န္ယူၾကရပါတယ္။ ပစၥည္းေတြ အမ်ိဳးအစားမ်ားမ်ား၊ အေရအတြက္မ်ားမ်ား ထုတ္လုပ္လာျပီဆိုရင္ ျဖစ္ေစ၊ ထုတ္လုပ္ပံု နည္းစနစ္ေတြကလည္း တစ္မ်ိဳးနဲ႕ တစ္မ်ိဳး ကြဲျပားျခားနားလာရင္ ျဖစ္ေစ၊ တန္ဖိုးတြက္ဌာနတစ္ခု သီးျခားထားရပါတယ္။ ဥပမာ- ေအာ္ဒါအလိုက္မွာတဲ႕ ထုတ္လုပ္တဲ႕ လုပ္ငန္းေတြမွာ  ေအာ္ဒါ တစ္ခုျခင္းအလိုက္ တြက္ၾကရတယ္။ အသုတ္လိုက္မွာတဲ႕ ထုတ္တဲ႕လုပ္ငန္းေတြမွာ  အသုတ္လိုက္ တန္ဖိုးတြက္ၾကရပါတယ္။ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုျပီးမွ တစ္ခုထုတ္တဲ႕  လုပ္ငန္းေတြမွာ ျဖစ္စဥ္အလိုက္ တန္ဖိုးတြက္မွသာ ျဖစ္စဥ္ တစ္ခုျခင္းအလုိက္ တန္ဖိုးမွန္ကို ရႏိုင္ပါတယ္။

တခ်ိဳ႕လုပ္ငန္းေတြမွာ ကန္ထရိုက္လုပ္ငန္းေတြ လက္ခံေဆာင္ရြက္ေတာ႕ ကန္ထရိုက္တန္ဖိုးေတြနဲ႕ တြက္ၾကရပါတယ္။   ဒါဟာ တန္ဖိုးတြက္ပညာ ရႈေထာင္႕က ေဆာင္ရြက္ေပးတဲ႕ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြၿဖစ္ပါတယ္။



စံတန္ဖိုးကို တြက္ၾကတာဟာ တန္ဖိုးတြက္ပညာ ရႈေထာင္႕ကၾကည္႕ရင္ အေၾကာင္းရင္းမ်ားစြာ ရွိတဲ႕အနက္ ေသခ်ာဆံုးတစ္ခုက   တန္ဖိုးထိန္းခ်ဳပ္မႈ (Cost Cintrol) လုပ္ခ်င္တာျဖစ္ပါတယ္။ အမွန္တန္ဖိုးကို အခ်ိန္မေရြး မရႏိုင္ေတာ႕ စံတန္ဖိုးတစ္ခုခု ရွိမွသာ ကုန္လက္က်န္ေတြ တန္ဖိုးသတ္မွတ္ဖို႕ျဖစ္ျဖစ္၊ ေရာင္းေစ်းသတ္မွတ္ဖုိ႕ျဖစ္ျဖစ္ တန္ဖိုး ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းအားျဖင္႕ စရိတ္ေတြ  နည္းႏိုင္သမွ် နည္းသြားေအာင္ (Minimize the Cost) လုပ္ဖို႕အတြက ္စံတန္ဖိုးကို အားကိုးၾကရပါတယ္။

ဥပမာ- ထုတ္လုပ္မႈဌာနက ထုတ္ကုန္ေတြကို  ေန႕ခ်င္းရက္ခ်င္း တြက္ျပီး အေရာင္းဌာနကို ပို႕ေပးေနေပမဲ႕ အမွန္၀န္ေဆာင္ စရိတ္ေတြက လကုန္တာေတာင္ မစံုတတ္ေသးလို႕ အမွန္ကုန္က်စ၇ိတ္ မတြက္ႏိုင္ေသးခင္မွာ စံကုန္က်စရိတ္ကိုသာ အားကိုးရတာျဖစ္လို႕ပါ။ ထုတ္လုပ္မႈ ဌာနစာရင္းကို စာရင္းကိုင္ေတြဟာ ဘယ္ပစၥည္းကို ျဖစ္ျဖစ္တန္ဖုိးကုိ မတြက္လို႕မျဖစ္ပါဘူး။

အခ်ိဳ႕ စက္ရံုၾကီးေတြမွာ ဘ႑ာေရးဌာနအျပင္ တန္ဖိုးတြက္ဌာနရယ္လို႕ သီးျခားထားျပီး တန္ဖိုးထိန္းခ်ဳပ္မႈကို  ေဇာင္းေပးျပီး လုပ္ၾကပါတယ္။

ထုတ္ကုန္ တစ္ယူနစ္ (Unit Cost) ရဲ႕ တန္ဖိုး

ထုတ္ကုန္ တစ္ယူနစ္ရဲ႕ တန္ဖိုးဆိုတာ တန္ဖိုးတြက္ စာရင္းသမားေတြေရာ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး စာရင္းသမားေတြပါ တြက္ခ်က္ေလ့ရွိသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ခု ၿဖစ္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး စာရင္းကိုင္ကလည္း စက္ရံုက ထြက္လာတဲ႕ ထုတ္လုပ္ကုန္စည္ေတြကို တန္ဖိုးတြက္ နည္းစဥ္နဲ႕ တြက္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ ကုန္ပစည္းတစ္မ်ိဳးတည္း ထုတ္တဲ့ စက္ရံုအလုပ္ရံုေတြမွာ စုစုေပါင္း ထုတ္လုပ္မႈတန္ဖိုး  (C.O.S) ကို စုစုေပါင္း ကုန္ထြက္ (C.O . P ) နဲ႕ စားတဲ႕နည္းနဲ႕ တြက္ၾကပါတယ္။ ေနာက္တစ္နည္းက တစ္ယူနစ္ခ်င္းေပၚမွာ တစ္ယူနစ္ ကုန္ၾကမ္းတန္ဖိုး တစ္ယူနစ္ လုပ္အားခနဲ႕ တစ္ယူနစ္အတြက္ က်ခံရမည့္ ၀န္ေဆာင္မႈ စရိတ္ေတြကို ေပါင္းၿပီး ရွာတတ္ၾကပါတယ္။

တစ္ယူနစ္ ကုန္ၾကမ္းတန္ဖိုး

တစ္ယူနစ္ ကုန္ၾကမ္းတန္ဖိုးကို သတ္မွတ္ရာတြင္ တန္ဖိုးတြက္ ရႈ႕ေထာင့္မွ တြက္လ်င္ နည္းနွစ္နည္း ရွိပါတယ္။

(က) အမွန္ကုန္ၾကမ္းတန္ဖိုး (Actual Material Cost)

(ခ) စံကုန္ၾကမ္းတန္ဖိုး ( Standard Material Cost) တို႕ပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။

အမွန္ကုန္ၾကမ္း တန္ဖိုး စရိတ္ဆိုတာ ဂိုေထာင္က ထုတ္ယူၿပီး အမွန္တကယ္ သံုးစြဲ ကုန္က်သြားတဲ႕ ကုန္ၾကမ္းကို စတိုဌာနက ရတဲ႕ စာရင္းအရရယ္ ထုတ္လုပ္မႈက ရတဲ႕ စာရင္းအရ ယူတာပါ။ စာရင္းအရ ရွာမယ္ဆိုရင္

(က) စာရင္းဖြင့္ ကုန္လက္က်န္               xxxxx

(ခ) ကုန္ၾကမ္းအ၀ယ္စာရင္း                + xxxxx

စုစုေပါင္း ကုန္ၾကမ္း                              xxxxx

(ဂ) စာရင္းပိတ္ကုန္လက္က်န္             -  xxxxx

ကုန္ၾကမ္း အသံုးစာရင္း                         xxxxx

စံကုန္ၾကမ္းတန္ဖိုး ဆိုတာက အစကတည္းက ထုတ္လုပ္မႈ ဌာနက ေသေသခ်ာခ်ာ တိုင္းတာၿပီး တြက္ခ်က္ထားသည့္ ႏႈန္းၿဖစ္သည္။ ထုတ္လုပ္မည့္ ပစည္းတစ္ခုအတြက္ အမွန္တကယ္ သံုးလိုက္သည့္ ကုန္ၾကမ္းပမာဏကို တိတိက်က် ခ်ိန္တြယ္ တိုင္းတာ သတ္မွတ္ထားတာ ၿဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဴးအစား တစ္ခုအတြက္ ဘယ္ေလာက္ကုန္တယ္ဆိုတဲ႕ စံကို ယူလိုက္တာ ၿဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးအစားခ်င္းတူရင္ စံပမာဏ အတိုင္းသာ သတ္မွတ္တြက္ခ်က္လိုက္တာ ၿဖစ္ပါတယ္။

တစ္ယူနစ္ လုပ္အားတန္ဖိုး (Labour Cost )

လုပ္အားခကို တြက္ခ်က္မယ္ ဆုိရင္လည္း အေၿခခံ ႏွစ္ခ်က္ပဲ ရွိပါတယ္။

(က) အမွန္လုပ္အားခ

(ခ) စံလုပ္အားခ တို႕ ၿဖစ္ပါတယ္။

အမွန္လုပ္အားခဆိုတာ တကယ္ကုန္က်သြားတဲ့ ေလဘာခကို ေငြစာရင္းဌာန ၊ လယ္ဂ်ာစာရင္းအတိုင္း ယူၿပီး ေဖာ္ၿပတာ ၿဖစ္ပါတယ္။ လစား ေန႕စား လုပ္သားေတြရဲ႕ လစာလုပ္ခ ႏွင့္ အခ်ိန္ပိုတို႕ကို လယ္ဂ်ာမွာ ေပၚတဲ့အတိုင္း ယူထားတာ ၿဖစ္ပါတယ္။

စံလုပ္အားခ ဆိုတာကေတာ့ ပစၥည္းတစ္မ်ိဳး ထုတ္လုပ္ရာမွာ တကယ္ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ရတဲ့ လုပ္သားေတြရဲ႕ အခကို အေၿခခံ တြက္နည္းအၿဖစ္ယူၿပီး စံလုပ္အားခလို႕ တြက္ခ်က္တာ ၿဖစ္ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ တစ္ရက္ အလုပ္လုပ္ရင္ အလုပ္ဘယ္ေလာက္ၿပီးသလဲ တစ္ရက္လုပ္ခကို တစ္ရင္ၿပီးစီးသည့္ ယူနစ္ႏွင့္စားရင္ တစ္ယူနစ္ရဲ႕ စံလုပ္အားခကို ရရွိမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။

တစ္ယူနစ္ ၀န္ေဆာင္စရိတ္

၀န္ေဆာင္စရိတ္ဆိုတာ အဓိကအားၿဖင့္ သြယ္၀ိုက္ လုပ္အားခႏွင့္ သြယ္၀ိုက္စရိတ္မ်ားကို ဆိုလိုပါတယ္။ ကုန္ၾကမ္းနဲ႕ လုပ္အားခမ်ားလိုပဲ တြက္ခ်က္ပံု ႏွစ္နည္း ရွိပါတယ္။

( ၁ ) အမွန္၀န္ေဆာင္စရိတ္

( ၂ ) စံ၀န္ေဆာင္စရိတ္တို႕ ၿဖစ္ပါတယ္

အမွန္၀န္ေဆာင္စရိတ္ဆိုတာ ေငြစာရင္းဌာနက လယ္ဂ်ာစာရင္းေတြမွာ ေပၚေနတဲ႕ တကယ္ေပးေခ်လိုက္ရတဲ့ စရိတ္ေတြ ေပးရန္အမွန္ၿဖစ္ၿပီး မေပးေခ်ရေသးတဲ့ စရိတ္ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

စံ၀န္ေဆာင္စရိတ္ကေတာ့ ကုန္ထြက္ပမာဏ တစ္ခုအတြက္ ေယဘူယ်အားၿဖင့္ ကုန္က်လိုက္တဲ့ ၀န္ေဆာင္စရိတ္ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုပါ။ အစိတ္အပိုင္းလို႕ ေၿပာရတာဟာ တန္ဖိုးအားလံုးရဲ႕ တခ်ိဳ႕တ၀က္လို႕ အဓိပါယ္ ရပါတယ္။

စံ၀န္ေဆာင္စရိတ္သတ္မွတ္မယ္ဆိုရင္

၀န္ေဆာင္စရိတ္ေတြကို စံသတ္မွတ္မယ္ဆိုရင္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး၊ အနီးစပ္ဆံုးနဲ႕ အမွန္ကန္ဆံုးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖို႕  သတိျပဳရတဲ႕ အခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ- အရင္လမ်ားက ကုန္က်ခဲ႕တဲ႕ မီးစက္သံုး ဒီဇယ္ဆီခဆိုပါေတာ႕။ ေနာက္လတစ္လမွာ  မီးစက္ သံုးစြဲမႈနည္းသြားရင္ ဒီဇယ္ခလည္း နည္းသြားမွာပါ။ ဒီလိုေျပာင္းလဲႏိုင္တဲ႕ သေဘာတရားရွိလို႕ အနီးစပ္ဆံုး မွန္ကန္ႏိုင္သမွ်  မွန္ကန္ႏိုင္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္သင္႕သလဲလို႕  စဥ္းစားၾကရာမွာ ကာလသံုးပါးစလံုး စဥ္းစားမွသာ မွန္ကန္ႏိုင္တယ္လို႕ အေျဖထြက္ပါတယ္။

တခ်ိဳ႕ဆရာေတြက စံကိုယူမယ္ဆိုရင္ အတိတ္ကာလက အနီးစပ္ဆံုး ၆လေလာက္က ၀န္ေဆာင္စရိတ္ေတြကို  ႏႈိင္းယွဥ္ ဆံုးျဖတ္သင္႕တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က အနည္းဆံုး ၃လကိုျပန္ၾကည္႕ ရမယ္လို႕ဆိုတယ္။ တခ်ိဳ႕က ပစၥဳပၸန္မွာ ဘာေတြလုပ္ေနသလဲ၊  လက္ငင္း ကိန္းဂဏန္းေတြကို ထည္႕စဥး္စားရမယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က အနာဂတ္မွာ ေဆာင္ရြက္မယ္႕ စီမံကိန္ုးေတြနဲ႕လညး္ ဆိုင္တယ္၊ စီမံကိန္ုးအရ လက္ရွိလုပ္ငန္းေတြကို ရပ္ပစ္မယ္။ လက္ရွိစနစ္ကို ဆက္မသြားေတာ႕ဘူးဆိုရင္ အနာဂတ္မွာ စံလြဲႏိုင္တယ္လို႕လည္း  ေထာက္ျပၾကပါတယ္။

တစ္ယူနစ္အတြက္ စံ၀န္ေဆာင္မႈ စရိတ္တြက္နည္းကေတာ႕ တစ္လအတြက္ စုစုေပါင္း စံ၀န္ေဆာင္စရိတ္ကိုတည္၊  တစ္လအတြက္ ထြက္ရွိတဲ႕ ယူနစ္နဲ႕စားျပိး ယူၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ႕ ထုတ္လုပ္မႈ သဘာ၀အရ တခ်ိဳ႕ပစၥည္းေတြကို ထုတ္လုပ္တာ တစ္လမၾကာတတ္ေတာ႕  တစ္ရက္အတြင္း ၀န္ေဆာင္စရိတ္ က်သင္႕ေငြကို တည္ျပိး တစ္ရက္တြက္နည္းနဲွ႕ စားတာ တြက္ၾကပါတယ္။ ဒီေတာ႕ ဥပမာအားျဖင္႕…

တစ္ရက္အတြက္ ပ်မ္းမွ်၀န္ေဆာင္စ၇ိတ္= တစ္လ၀န္ေဆာင္စရိတ္စုစုေပါင္း

.                                                                                ၃၀

တစ္ယူနစ္စံ၀န္ေဆာင္စရိတ္              =  တစ္ရက္ပ်မ္းမွ်၀န္ေဆာင္စ၇ိတ္

.                                                      တစ္ရက္အတြက္စံကုန္ထြက္ပမာဏ

 management
 စတိုပစၥည္းမ်ားဘယ္လိုၾကီးၾကပ္မလဲ (Store Control)

သလႅ၀တီ Blog...............